Circulaire economie

Tijdens de Week van de Circulaire Economie zetten circulaire ondernemers, organisaties en overheidsinstellingen hun deuren open om professionals mee te nemen in de wereld van de circulaire economie en worden ruim 250 evenementen in heel Nederland georganiseerd. Dit jaarlijks evenement is erop gericht om meer bewustwording te creëren en initiatieven te stimuleren op het gebied van circulariteit en biedt een platform om kennis te delen, innovatie te stimuleren en te inspireren om tot actie voor een versnelde overgang naar een circulaire economie. 

De rol van de vereniging bij de circulaire transitie 

De Week van de Circulaire Economie wil laten zien dat het steeds belangrijker wordt om slim om te gaan met onze grondstoffen. Uiteindelijk zal iedereen er in meer of mindere mate mee te maken krijgen. Dit geldt ook voor branche- en beroepsverenigingen. Hoewel de vereniging er in de dagelijkse taken niet zoveel mee van doen heeft, hebben de leden dat mogelijk wel.  

Wissenraet Van Spaendonck werkt samen met diverse verenigingen en brancheorganisaties die hiermee te maken hebben, zoals FEFPEB en Dutch-Man. Voor de Stichting Kringloop Hout (SKH) geeft Wissenraet Van Spaendonck uitvoering aan de jaarlijkse monitoring. Zij levert die gegevens aan Verpact, voert onderzoeken uit en informeert het bedrijfsleven, de overheid en maatschappelijke organisaties over de standpunten over houten verpakkingen. Ook vertegenwoordigt SKH de keten in diverse overlegstructuren en promoot zij hout als duurzame verpakkingsoplossing. 

Circulaire Economie in een notendop 

Circulaire economie is erop gericht om het gebruik van grondstoffen te verminderen, hergebruik en recycling te bevorderen, de afvalproductie te beperken en zo de ecologische voetafdruk van menselijke activiteit te verkleinen. Hoe meer we ons economisch systeem als een kringloop weten te sluiten, hoe houdbaarder het wordt vanuit ecologisch perspectief en hoe meer we ons huidige lineaire model – waarin grondstoffen worden omgezet in producten die na verbruik worden vernietigd – kunnen vervangen. 

Noodzaak voor duurzame transitie richting 2050 

Als gevolg van de bevolkingsgroei, uitputting van natuurlijke hulpbronnen en wereldwijde vervuiling staat het huidige economische systeem onder druk. Duurzamer omgaan met onze grondstoffen wordt steeds belangrijker. Met het Klimaatverdrag van Parijs zijn belangrijke afspraken gemaakt om tot een meer duurzame economie te komen. In 2050 dient de CO2-uitstoot vrijwel tot nul te zijn gedaald. Concreet betekent dit dat in 2050 grondstoffen efficiënt worden ingezet en hergebruikt, zonder schadelijke emissies naar het milieu. Voor zover er nieuwe grondstoffen nodig zijn, worden deze op duurzame wijze gewonnen en wordt verdere aantasting van de sociale en fysieke leefomgeving en de gezondheid voorkomen. 

Basisprincipes Circulaire Economie 

Circulaire economie werkt volgens een aantal basisprincipes die we gemakkelijk kunnen onthouden als de “R-principes”. Deze aanpak is niet nieuw, maar brengt bestaande ideeën samen in een compleet systeem: 

1. Refuse (Weigeren) 

Start met het weigeren van producten die je niet echt nodig hebt, vooral wegwerpartikelen. Minder kopen betekent minder afval en minder vraag naar onnodige producten. 

2. Rethink & Redesign (Herdenken & Herontwerpen) 

Denk anders over producten: ontwerp ze zo dat de onderdelen opnieuw gebruikt kunnen worden in andere producten. Door slimme samenwerking tussen bedrijven kunnen materialen steeds opnieuw in een kringloop worden gebracht. 

3. Reduce & Renew (Verminderen & Vernieuwen) 

Gebruik minder grondstoffen bij het maken van producten. Zorg dat natuurlijke grondstoffen zich kunnen herstellen door duurzaam beheer. Hierdoor behouden bronnen hun waarde voor economie en natuur. 

4. Reuse, Repair, Recycle (Hergebruiken, Repareren, Recyclen) 

Gebruik producten opnieuw, repareer ze als ze kapot zijn, en recycle de materialen aan het einde van hun levensduur. Onderdelen of restmaterialen kunnen dienen als grondstof voor nieuwe producten. Het doel is om materialen zo hoogwaardig mogelijk te hergebruiken met zo min mogelijk verlies. 

5. Recover (Terugwinnen) 

Als laatste optie, wanneer materialen niet meer te hergebruiken of te recyclen zijn, kan energie worden teruggewonnen. Door afval goed te scheiden kan het worden gebruikt als brandstof. Dit bespaart fossiele brandstoffen en voorkomt dat afval op stortplaatsen belandt. 

Van principes naar praktijk: Europese regelgeving 

De basisprincipes van de circulaire economie worden ook steeds vaker vertaald naar concrete richtlijnen en wetgeving. Om de transitie naar een circulaire economie te versnellen, heeft de Europese Unie diverse richtlijnen ontwikkeld. Een van de meest impactvolle is de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). 

CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) 

De CSRD is een Europese richtlijn die onderdeel is van de Europese Green Deal. De richtlijn gold in 2024 al voor grote, beursgenoteerde bedrijven binnen Europa of buiten Europa die handelen op de Europese markt. Vanaf 2026 gaat de richtlijn ook gelden voor kleine beursgenoteerde bedrijven. Het doel van de nieuwe regeling is dat bedrijven hun impact op de wereld in kaart moeten brengen.  

Het in kaart brengen moet gebeuren door de waardeketens onder de loep te nemen, te kijken waar veel impact wordt gemaakt en deze verder uit te werken. De impact kan vallen onder drie categorieën:  

• milieu (environmental) 

• sociaal (social)  

• bestuur (governmental) 

De ketens die moeten worden uitgewerkt, kunnen onderdeel zijn van alle facetten van het bedrijf, van de productielijnen tot de catering in het bedrijfsrestaurant. Deze rapportage dient te worden goedgekeurd door een accountant. Voor brancheverenigingen kan hier een bijkomstige taak aan vastzitten: naast de eigen rapportage kunnen zij hun leden uitleggen hoe ze deze rapportage moeten opzetten. 

Lees meer over hoe brancheorganisaties een voortrekkersrol kunnen spelen bij de ontwikkelingen rond de CSRD. 

Nederland Circulair in 2050 

Niet alleen op Europees niveau wordt er regelgeving geïntroduceerd rondom circulaire economie. Ook nationaal wordt er gekeken hoe Nederland meer circulair kan opereren. In het Rijksbrede programma ‘Nederland Circulair in 2050’ schetst het kabinet hoe we onze economie kunnen ombuigen naar een duurzame, volledig circulaire economie in 2050. Het programma omschrijft wat nodig is om zuiniger en slimmer met grondstoffen, producten en diensten om te gaan. Het kabinet heeft hiervoor drie doelstellingen geformuleerd om de Nederlandse economie zo snel mogelijk circulair te maken: 

1. Bestaande productieprocessen maken efficiënter gebruik van grondstoffen zodat er minder grondstoffen nodig zijn. 

2. Wanneer nieuwe grondstoffen nodig zijn, wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van duurzaam geproduceerde, hernieuwbare (onuitputtelijke) en algemeen beschikbare grondstoffen zoals biomassa: grondstof uit planten, bomen en voedselresten. Dat maakt Nederland minder afhankelijk van fossiele bronnen en het is beter voor het milieu. 

3. Nieuwe productiemethodes ontwikkelen en nieuwe producten circulair ontwerpen. 

Uiteraard heeft dit gevolgen voor de gehele economie en onze samenleving. Ook sluit deze ontwikkeling feilloos aan op het werkveld van onze organisatie, waarin 100 jaar ervaring in (project)management, advies en ondersteuning is opgebouwd.