Sociale partners in een branche, kortgezegd de partijen die de cao afsluiten, kunnen ervoor kiezen om een branche RI&E op te stellen. Door deze soort RI&E op te stellen, wordt het voor organisaties in de branche gemakkelijker om een RI&E uit te voeren. Dit draagt bij aan een veilige en gezonde werkomgeving.
Wat is een RI&E?
RI&E staat voor risico-inventarisatie en -evaluatie, een vragenlijst waarmee alle arbeidsrisico’s binnen een bedrijf in kaart worden gebracht. Daarbij wordt er ook een plan van aanpak opgesteld om de risico’s te verkleinen of weg te nemen en de medewerkers te beschermen tegen deze risico’s. Bij het opstellen van een RI&E en het plan van aanpak moet – volgens de wet – altijd een preventiemedewerker betrokken zijn.
Sommige risico’s in een bedrijf zijn duidelijk, zoals risico’s door werken met gevaarlijke stoffen. Maar er zijn ook risico’s die niet meteen zichtbaar zijn, zoals werkdruk, werkstress of discriminatie. In het plan van aanpak wordt opgenomen hoe en wanneer de risico’s en knelpunten worden aangepakt en ook wie hiermee aan de slag gaat. Bij grote veranderingen in de arbeidsomstandigheden van een organisatie, bijvoorbeeld bij een verhuizing, is het belangrijk om de RI&E te actualiseren. De RI&E is dus een doorlopende activiteit en het is belangrijk om regelmatig te checken of de informatie nog klopt.
Bijkomende voordelen van de RI&E
De RI&E heeft als doel om gezondheidsklachten en bedrijfsongevallen te voorkomen of te beperken. Dit is in het belang van zowel de organisatie als de medewerkers. Het draagt niet alleen bij aan minder ziekteverzuim, maar bevordert ook het werkplezier en de productiviteit van de medewerkers. In een veilige en gezonde werkomgeving worden medewerkers immers minder snel ziek, waardoor verzuim ook afneemt. Over het algemeen zijn medewerkers bij een organisatie die de RI&E goed op orde heeft meer tevreden over hun werk en hebben zij meer motivatie om te werken, waardoor de productiviteit van de medewerkers omhooggaat. Ook zullen tevreden medewerkers minder snel op zoek gaan naar een andere baan
RI&E verplicht?
Een RI&E is een verplicht onderdeel van de Arbowet. Iedere werkgever die medewerkers in dienst heeft, is dus verplicht om een RI&E op te stellen. Wanneer een werkgever geen of een onvolledige RI&E heeft, laat hij zijn werknemers onnodige risico’s lopen, met alle mogelijke gevolgen van dien. Deze werkgevers kunnen direct een boete krijgen van de Nederlandse Arbeidsinspectie. Sinds 2021 wordt er vaker en strenger gecontroleerd door de Nederlandse Arbeidsinspectie. Uitzondering hierop is een organisatie waar maximaal 40 uur per week wordt gewerkt als alle uren van de medewerkers worden opgeteld; dan gelden andere regels.
Opstellen van de branche RI&E
Sociale partners in een branche kunnen ervoor kiezen om een branche RI&E op te stellen. Werkgevers- en werknemersorganisaties leggen dan eisen vast en maken duidelijke afspraken. De vragenlijst en de oplossingen zijn dan toegespitst op de desbetreffende branche. Vaak bieden branches de RI&E gratis aan bij de bedrijven die afdragen aan het Sociaal Fonds in de branche.
Erkenning
Voor een branche RI&E kan erkenning worden verleend. Als de branche RI&E door Steunpunt RI&E is erkend, dan betekent dit dat het Steunpunt RI&E gecontroleerd heeft of het instrument volgens de wettelijke regels voor een erkende branche RI&E is gemaakt. Dit betekent dat bedrijven bij gebruik van de branche-RI&E én maximaal 25 medewerkers in dienst, de RI&E niet hoeven te laten toetsen door een arbokerndeskundige. Het voordeel hiervan is dat het tijd en kosten bespaart. De vrijstelling van toetsing geldt niet voor bedrijven die 26 of meer medewerkers in dienst hebben. Toetsing en een bedrijfsbezoek zijn in dat geval verplicht.
Checklist opstellen branche RI&E
Bij het opstellen van een branche RI&E zijn een aantal stappen die gecheckt moeten worden:
- Nagaan of het huidige branche RI&E systeem nog voldoet: indien nodig kan er contact worden gelegd met partijen die RI&E systemen aanbieden.
- Werkgroep samenstellen van werkgevers- en werknemerspartijen: in deze werkgroep zitten de deskundigen uit de branche. Zij beoordelen of de huidige branche RI&E nog actueel is. Veelal wordt een inhoudelijk extern deskundige aan de werkgroep toegevoegd.
- Beoordeling van de RI&E-vragenlijst: indien nodig kan dit aangevuld worden met oplossingen uit de Arbocatalogus van de branche.
- Erkenning aanvragen: erkenning wordt verleend door Steunpunt RI&E en is maximaal drie jaar geldig.
- Aangesloten organisaties in de branche voorlichten over de branche RI&E: hiervoor kunnen verschillende kanalen en middelen ingezet worden. Denk bijvoorbeeld aan een webinar en een FAQ.
Rol Wissenraet Van Spaendonck
Wissenraet Van Spaendonck voert voor diverse Sociale Fondsen en O&O Fondsen het secretariaat. Deze fondsen hebben vaak in de doelstelling staan dat zij willen bijdragen aan de verbetering van de arbeidsomstandigheden en willen zorgdragen voor een veilige en gezonde werkomgeving. Een branche RI&E kan aan deze doelstelling bijdragen. Voorbeelden waarbij Wissenraet Van Spaendonck betrokken is geweest bij het opstellen van de branche RI&E zijn Stichting Sociaal Fonds Huisartsenzorg (SSFH) en Stichting Sociaal Fonds Recreatie (KiKK recreatie). Deze fondsen hebben de kennis en ervaring om branches te begeleiden bij het opstellen van een branche RI&E. Daarnaast kunnen zij ook deelnemen aan de werkgroep die hiervoor in de branche aan de slag gaat.
