Een mkb dat met net zoveel economische en maatschappelijke slagkracht opereert als een multinational: utopie of een wenkend perspectief?
Met het project ‘MKB United’ hebben Midpoint Brabant en Kenniscentrum ICOON – het samenwerkingsverband tussen Van Spaendonck en TIAS School for Business and society – de handschoen opgepakt om deze vraag om te zetten naar een real life experiment in Midden-Brabant. Hoogleraar Ton Wilthagen, bedenker van het concept, spreekt in dit kader ook wel over het MKB als ‘multilocal’: het idee dat een ‘verenigd mkb’ binnen een regio net zo sterk kan opereren als een multinational wanneer ondernemers de krachten bundelen door samenwerking. Het project beoogt ontwikkel- en groeikansen voor het mkb te bewerkstelligen waardoor de veerkracht van de regionale economie toeneemt. Tegelijkertijd worden hiermee maatschappelijke vraagstukken zoals bijvoorbeeld een verbeterde aansluiting onderwijs- bedrijfsleven en kansen op de arbeidsmarkt aangepakt.
Trekpaard van de Nederlandse economie
Waar kan dit beter dan in Midden-Brabant? De economische groei van Brabant ligt 0,5 procent boven het landelijk gemiddelde in 2017 en is hiermee trekpaard van de Nederlandse economie, aldus de SER (2017). Aangezien 99,8 procent van het aantal bedrijfsvestigingen in Nederland mkb is, is het niet overdreven te stellen dat de sociaal-economische toekomst van Brabant sterk samenhangt met de doorontwikkeling van het mkb. Vanuit de wetenschap dat samenwerking een krachtig en noodzakelijk middel is in groei en innovatie, biedt Midden-Brabant als regio – die zich van oudsher onderscheidt door cohesie en samenwerking – een enorm ontwikkelpotentieel. Sterker nog: in termen van een multilocal, blijkt dat het economisch en maatschappelijk belang van ‘MKB United’ vergelijkbaar is met dat van multinationals als Philips, Heineken en AkzoNobel.
Waar komt het idee van ‘MKB United’ nu precies vandaan? Vanuit de wetenschappelijke literatuur weten we dat in een kennis- en innovatie-intensieve economie, het voor een veerkrachtig mkb noodzakelijk is om continu de focus te hebben op continuïteit, groei en innovatie. Mkb-ondernemers hebben hierin een significant voordeel ten opzichte van het grootbedrijf: zij kunnen sneller op externe kansen en bedreigingen reageren doordat ze meer flexibel, adaptief en efficiënt zijn. Anderzijds hebben zij ook te maken met specifieke belemmeringen die juist niet gelden voor het grootbedrijf. Het mkb heeft minder (financiële) middelen, een gebrek aan (gespecialiseerd) personeel en minder kennis in huis en dat kan groei en innovatie weer beperken.
Buiten de eigen grenzen
Het is een feit dat het mkb steeds vaker buiten de grenzen van de eigen organisatie moet kijken en gebruik moet maken van hun netwerken om deze beperkingen het hoofd te bieden. Door het creëren van samenwerking kan het mkb niet alleen het eigen gebrek aan resources (zoals tijd, geld, ruimte, personeel) compenseren zodat de bedrijfsvoering stabiel blijft, maar ook groei en innovatie bewerkstelligen (bijvoorbeeld in producten, processen en markten). Wanneer dit op grote schaal gebeurt, bijvoorbeeld regionaal, wordt in de literatuur ook wel gesproken over ‘bedrijfs- of innovatie-ecosystemen’ of ‘communities of practice’ waarin waarde gecreëerd wordt binnen een samenwerkingsnetwerk van bedrijven.
“MKB United draagt ertoe bij dat er een goed samenwerkingsnetwerk van mkb-bedrijven kan ontstaan waardoor er veel kennis en innovatiekracht vrijkomt. Dat is belangrijk voor de (door)ontwikkeling van bedrijven en dus voor de economie en werkgelegenheid van Midden-Brabant.”
(Peter van Ierland, Midpoint Brabant).
Het project MKB United richt zich op het ontsluiten en faciliteren van een dergelijk ecosysteem in Midden-Brabant. Het projectbureau is hierin geen nieuwe, zware top down-organisatie maar zoekt het verbindend mechanisme tussen ondernemers. Het is een ‘innovatie-intermediair’: een makelaar die niet zozeer de groei en innovatie zelf organiseert of implementeert maar andere partijen hierin faciliteert. In deze rol worden bijvoorbeeld kennis over vraag en aanbod in de regio gebundeld en gearticuleerd, relevante partijen aan elkaar gekoppeld en innovatie- en samenwerkingsprocessen gefaciliteerd. In een regio waarin sprake is van een breed palet aan verenigingen, netwerk- en businessclubs, is het uitgangspunt hierbij niet alleen dat er samenwerking tussen mkb-ondernemers ontstaat, maar ook dat de krachten gebundeld worden onder deze strategische partners. ‘Samen ondernemen’ in optima forma.
In de eerste fase van het experiment is met ondernemers gesproken en zijn actieve netwerken in beeld gebracht. Het ecosysteem laat een enorme samenwerkingsbereidheid zien. De kunst is om deze effectief door te ontwikkelen.
Lees het artikel in Powered by, het magazine van Van Spaendonck